Firma LAWstream na przełomie sierpnia i września 2018 roku przeprowadziła sondaż konsumencki dotyczący oceny usług prawnych. Właśnie ruszyła usługa, która ma ułatwić konsumentom dostęp do usługi prawnej i znacznie ułatwić im poruszanie się w tematyce prawnej. Pomimo dużej dostępności do usług prawniczych, korzystanie z nich wciąż odbywa się wyłącznie w ostateczności. Usługi te w najbliższej przyszłości przeniosą się do Internetu. Będą działać w taki sposób, aby ułatwić poszkodowanemu dostęp do usług prawnych.
Usługi prawne w Polsce
W Polsce od stycznia 2016 roku świadczone są bezpłatne usługi prawne, które działają na terenie każdej gminy. Projekt Ministerstwa Sprawiedliwości zakładał stworzenie ogólnopolskiego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Dostęp do bezpłatnych porad prawnych ma każdy do 65 roku życia, a usługi są świadczone z zakresu:
- prawa cywilnego
- prawa karnego
- prawa administracyjnego
- prawa pracy
- prawa podatkowego
Rozwiązanie pomocne, ponieważ w wielu przypadkach nie wiemy jak postępować w sytuacjach, które wymagają pomocy specjalisty.
Polskie prawo jest skomplikowane
Dla wielu osób usługi prawne są skomplikowane, a polskie prawo jest niezrozumiałe — tak uważa ponad 85% badanych. Jedynie dla 14% ankietowanych przepisy prawa polskiego nie stwarzają trudności i są czytelne. Jak wygląda ocena wiedzy prawnej? Aż 66% badanych bardzo słabo i pobieżnie orientuje się w zagadnieniach prawnych. 19% zna podstawowe przepisy i rozumie większość zagadnień. Niecałe 9% bardzo dobrze porusza się w przepisach i rozumie je doskonale.
Zaskakujące jest jednak to, że 54% respondentów może skorzystać z pomocy swojego prawnika. W rzeczywistości ponad 64% badanych uważa, że znalezienie radcy prawnego jest proste. 16% nie wie, a 9% uważa to za trudne zadanie. Praktyczne stosowanie prawa wygląda jednak nieco inaczej. 44% pytanych zdarza się napisać proste pisma, interpretować ich treść i zastosować proste przepisy.
30% ankietowanych samemu sporządza pisma w sprawach, które tego wymagają. Potrafią oni także samodzielnie zinterpretować przepisy. Wyłącznie 25% pytanych nigdy nie sporządzało takich pism samodzielnie oraz nie stosowało przepisów. Większość respondentów słabo orientuje się w zagadnieniach prawniczych oraz uważa prawo za trudną i skomplikowaną dziedzinę.
Prawnik potrzebny od zaraz
Wciąż pokutuje przekonanie, że usługi prawnicze w Polsce są drogie, a skorzystanie z pomocy adwokata jest koniecznością. Dobrym przykładem jest sposób korzystania z usług profesjonalnych pełnomocników w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie jest to bardzo upowszechnione. Na tym rynku występuje podział na dane specjalizacje. Rzadko się zdarza, żeby adwokat świadczył usługi z każdej dziedziny. Polacy mają mniejszą świadomość prawną, niż Amerykanie, którzy od wszystkiego są ubezpieczeni i wiedzą, w jaki sposób dochodzić należnych im odszkodowań.
Likwidacja szkód odbywa się najczęściej w drodze mediacji lub innych ugód zawieranych bezpośrednio przez likwidatorów szkody z pełnomocnikami ofiar. W Polsce obowiązuje tzw. kultura prawna pisana, natomiast w Stanach Zjednoczonych większość umów jest zawierana ustnie, a prawo pracy istnieje w bardzo szczątkowym charakterze. Korzystanie z fachowców jest powszechne, a sama praktyka prawna idzie w kierunku specjalizacji.
Ponad 66% badanych osób słyszało o bezpłatnych poradach prawnych, udzielanych w pobliżu miejsca ich zamieszkania. 32% respondentów nie słyszało o takiej pomocy świadczonej przez państwo. Korzystamy usług prawnika, którego specjalizacja będzie adekwatna do problemu lub sprawy, jaką chcemy rozwiązać. W ciągu ostatnich sześciu miesięcy z usług prawniczych skorzystało 27% badanych, aż 72% ich nie potrzebowało.
80% respondentów nie posiada radcy prawnego, z którego usług korzystały cyklicznie oraz w razie potrzeby. Niecałe 20% badanych ma adwokata, do którego może się udać i skorzystać z jego pomocy. Niecałe 46% może skorzystać z porad swojego prawnika telefonicznie.
źródło: materiały własne redakcji
Adwokat z Internetu
Ciekawe jest to, że 77% ankietowanych skorzystałaby z usług adwokata i porady prawnej za pośrednictwem Internetu. Pokazuje to, że rynek ten w najbliższym czasie będzie ulegał zmianom oraz że nasze społeczeństwo jest coraz bardziej otwarte na nowe technologie.
Również możliwość skorzystania z usług prawniczych za pośrednictwem Internetu przekonałaby respondentów do powierzenia sprawy „wirtualnemu prawnikowi”. Ponad 20% ankietowanych deklaruje, że nie ma potrzeby korzystania z usług prawniczych lub nie korzysta z nich zbyt często. 23% przekonałaby niższa cena takiej porady.
Zapłać i ciesz się poradą
Zapytaliśmy respondentów o to, jak postrzegają usługi prawne. Wciąż są postrzegane jako droższe niż w rzeczywistości. Średnią stawkę, jaką podali nasi respondenci to 166 zł za godzinę pracy prawnika. Za poradę prawną zapłacimy od 50 do 150 zł. Projekt umowy, pisma sądowego, dokumentu prywatnego lub urzędowego waha się pomiędzy 60- 600 zł. Pomoc przy sprawie egzekucyjnej i windykacji to koszt około 60 zł.
Droższe jest reprezentowanie w procesie karnym, prowadzenie sprawy o rozwód czy dochodzenie alimentów. Zdecydowana większość odpowiadających - 83% - uważa, że skorzystanie z usług adwokata jest skomplikowane (spotkanie, omówienie sprawy, przekazanie dokumentów itp.) Jedynie dla 16% osób nie stanowi to problemu.
Dosyć wysokie koszty są prowadzenia np. spraw frankowych. Kancelarie frankowe biorą wynagrodzenie w różnych wysokościach. Zazwyczaj jest tu proponowany model sucess fee, czyli wynagrodzenie od korzyści uzyskanych przez frankowicza na drodze sądowej.
Internet przyszłością usług prawnych
Żyjemy w świecie, w którym stopniowo kolejne usługi przenoszone są do Internetu. Warto zdać sobie sprawę, że również usługi prawne mają duży potencjał na tym polu, zwłaszcza w przypadku porad prawnych czy sporządzenia pism odwoławczych.
Ponad 62% ankietowanych przyznało, że jeśli potrzebują coś sprawdzić, to Internet jest bezpośrednim źródłem wiedzy. Pokazuje to dużą dynamikę w przenoszeniu usług prawnych do Internetu.
Prym wiodą fora prawnicze i usługi typu marketplace. W przypadku marketplace poszkodowany może wybrać usługę, której potrzebuje i za pomocą formularza wysłać swoje zgłoszenie. Następnie kontaktuje się z nią adwokat określonej specjalności i omawia szczegóły. Usługa typu marketplace ułatwia znalezienie usług prawniczych i kontakt z odpowiednim radcą prawnym.
Część badanych korzysta z porady płatnego adwokata- 40%. Jeszcze mniej radzi się znajomych - 11%, rodziny - 8%. Niewielu ankietowanych korzysta także z bezpłatnych porad prawnych - 6%.
Widać jednak, że coraz więcej osób skłania się do kontaktu z prawnikiem przez Internet. Wynika to z większej świadomości dostępnych technologii i większego zaufania do coraz nowocześniejszych technologii. Konsumenci potrzebują świadczeń, które działają w systemie Justice-as-a-Service.
Jest to model usługi dostępnej za pomocą Internetu. Pozwala on na wyegzekwowanie swoich praw, głównie o charakterze odszkodowawczym. Również takich, które związane są ze zdarzeniami o skutkach prawnych. Usługa ta opiera się o automatyczną analitykę prawną, elementy sztucznej inteligencji i automatyczny proces prawny.
