Każdego roku naszym kraju dochodzi do blisko 30 tys. wypadków komunikacyjnych, w których ponad 35 tys. osób doznaje obrażeń ciała. Uraz głowy należy do najczęstszych obrażeń, na jakie narażone są ofiary wypadków drogowych. Czy jednak w każdym przypadku, kiedy poszkodowany doznał uraz głowy, ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłaty świadczenia?
Mimo rozwoju techniki i rozpowszechnienia rozmaitych systemów zabezpieczeń, począwszy od kasków w przypadku rowerzystów po zaawansowane systemy poduszek powietrznych w samochodach, wszyscy uczestnicy ruchu drogowego są narażeni na ryzyko urazu głowy. Szacuje się, że w ponad połowie zdarzeń komunikacyjnych osoby poszkodowane doznają urazu głowy, co może mieć poważne następstwa dla zdrowia.
Rodzaje urazów głowy i ich następstwa
W przypadku uczestników kolizji drogowych dochodzi najczęściej do urazów polegających na powierzchownych zadrapaniach, otarciach czy zasinieniach. Za niewielkie i powierzchowne urazy ubezpieczyciele w przeważającej większości odmawiają wypłaty odszkodowania.
Zdarzyć się jednak może, że poważne w skutkach i groźne dla zdrowia następstwa urazu głowy ujawniają nie bezpośrednio po zdarzeniu, lecz w terminie późniejszym. Dlatego tak ważne jest, aby w każdym przypadku urazu głowy zgłosić się do lekarza. Ten udzieli pierwszej pomocy medycznej oraz wdroży odpowiedniej diagnostyki niezbędnej dla rozpoznania lub wykluczenia urazów groźnych dla życia i zdrowia poszkodowanego. Do takich urazów zaliczyć należy:
- wstrząśnienie mózgu
- stłuczenie mózgu
- krwawienie śródczaszkowe
Wstrząśnienie mózgu polega na zaburzeniu funkcjonowania mózgu poprzez zamknięty uraz głowy. Poszkodowany, który doznał wstrząśnienia mózgu, może odczuwać zaburzenia stanu świadomości oraz inne objawy, jak dolegliwości bólowe głowy, nudności, wymioty, zaburzenia równowagi czy nadwrażliwość na bodźce.
W przypadku urazu polegającego na stłuczeniu mózgu dochodzi do zniszczenia tkanki mózgowej, rozerwania naczyń krwionośnych i obrzęku. Jest to spowodowane działaniem przyspieszenia i hamowania na mózg. W badaniach obrazowych widoczne są ogniska stłuczenia, a wśród objawów neurologicznych obserwuje się m.in. zaburzenia czucia, zaburzenia widzenia, utratę przytomności.
W przypadku uszkodzenia naczyń krwionośnych może dojść do krwawienia śródczaszkowego. Gromadzenie się krwi w jamie czaszki prowadzi do powstania krwiaków. W przypadku ich rozpoznania konieczne jest zastosowanie leczenia operacyjnego polegającego na zdjęciu płata kostnego i usunięciu krwiaka (kraniotomia).
Rozpoznanie oraz proces leczenia konkretnego urazu głowy powinien znaleźć potwierdzenie w dokumentacji medycznej. Dokumentacja wraz z orzeczeniem lekarskim wydanym w toku postępowania likwidacyjnego stanowi punkt wyjścia do zajęcia przez ubezpieczyciela stanowiska w sprawie należnych kwot odszkodowań.
Zasada pełnego odszkodowania
Zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania wyrażoną przepisach kodeksu cywilnego ubezpieczyciel powinien, w granicach adekwatnego związku przyczynowego, wypłacić należne odszkodowanie. W przypadku uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia wywołanym przez uraz głowy wysokość odszkodowania powinna odpowiadać rozmiarowi szkody doznanej przez poszkodowanego.
W związku z doznanymi obrażeniami ciała osobie poszkodowanej przysługuje możliwość dochodzenia roszczeń obejmujących wszelkie aspekty szkody, zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe. Elementami szkody majątkowej są w szczególności koszty poniesione w związku z:
- podjętym leczeniem
- dojazdem do placówek medycznych
- zakupem leków i środków opatrunkowych
- koszty prywatnych wizyt lekarskich i odpłatnej rehabilitacji
- koszty niezbędnej opieki i pomocy świadczonej przez inne osoby
Do szkody majątkowej zaliczyć należy również:
- dochody, które poszkodowany utracił w związku z niezdolnością do pracy
- korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Za szkody niemajątkowe związane z obrażeniami ciała, w szczególności za ból, krzywdę i cierpienie związane z obrażeniami ciała i rozstrojem zdrowia, przysługuje poszkodowanemu zadośćuczynienie.
Jak ubezpieczyciel ustala wysokość zadośćuczynienia?
Określając wysokość należnego zadośćuczynienia ubezpieczyciel powinien wziąć pod uwagę rodzaj doznanych obrażeń. Te w przypadku urazu głowy czy urazów twarzoczaszki mogą odznaczać się znaczną uciążliwością. W przypadku ciężkich urazów głowy negatywne następstwa mogą utrudniać podstawowe funkcje życiowe, jak oddychanie czy jedzenie oraz negatywnie wpływać na procesy percepcji, zapamiętywania i komunikowania. Wszystkie negatywne następstwa urazu głowy określają zakres szkody, za jaką przysługuje odszkodowanie i zadośćuczynienie.
Obok trwałych następstw urazu głowy określanych jako stopień uszczerbku na zdrowiu, ubezpieczyciel powinien uwzględnić również elementy subiektywne odczuwane przez poszkodowanego, jak:
- nasilenie i długotrwałość dolegliwości bólowych
- konieczność przyjmowania środków przeciwbólowych
- poczucie bezradności
- konieczność korzystania z pomocy innych osób
Wysokość ustalonego zadośćuczynienia powinna dla poszkodowanego przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną. Ubezpieczyciel zobowiązany jest określić tę wartość w taki sposób, aby zapobiegać rażącym dysproporcjom w wysokości wypłacanych świadczeń w podobnych sprawach. Wypłacona kwota powinna być także utrzymana w rozsądnych granicach i nie wywoływać nieuzasadnionego wzbogacenia poszkodowanego. Istotne jest jednak, aby ubezpieczyciel nie kierował się wyłącznie ustalonym stopniem uszczerbku na zdrowiu, lecz uwzględnił wszelkie aspekty krzywdy, w tym również przyszłą krzywdę dającą się z dużym stopniem prawdopodobieństwa przewidzieć.
Rola pełnomocnika
W praktyce odszkodowawczej ustalenie kwoty należnego odszkodowania i zadośćuczynienia jest problemem złożonym. Wywołuje on liczne kontrowersje i spory będące przedmiotem postępowań sądowych. Dlatego w sprawach związanych z dochodzeniem roszczeń na rzecz osób poszkodowanych, szczególnie istotna jest rola profesjonalnego pełnomocnika wyspecjalizowanego w tego typu sprawach.
Od początku postępowania, na każdym jego etapie, istotne jest właściwe skompletowanie i zabezpieczenie dokumentacji potwierdzającej rozmiar i charakter szkody, co w przypadku osób, które doznały urazu głowy, ma niebagatelne znaczenie. Zadaniem pełnomocnika jest również właściwe oszacowanie rozmiaru szkody i sprecyzowanie należnych roszczeń, jak również reprezentowanie interesów poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym i sądowym.
